Barend en Van Dorp

Barend & Van Dorp markeert een keerpunt voor de commerciële omroep. Het programma bewijst dat met debat over serieuze onderwerpen ook geld valt te verdienen op televisie. Sinds het ontstaan van dit avondprogramma hebben verscheidene commerciële zenders deze richting gekozen. Ook SBS wil meer kwaliteit in de programmering. De klachten over steeds verder gaande verloedering zijn verstomd. Er zijn ook ontwikkelingen ten goede bij de commerciële omroep.

Frits Barend en Henk van Dorp hebben het omroeplandschap radicaal veranderd. De publieke omroep probeert al seizoenen lang zo’n met intermezzo’s verlucht praatprogramma in de lucht te krijgen. Zonder succes. De combinatie van gedurende vele jaren met elkaar vertrouwde en bevriende presentatoren is niet na te maken. Op deze manier, met deze steeds voelbare chemie, bestaat het ook nergens anders in de wereld. Ook bij grote sportevenementen, zoals internationale voetbalkampioenschappen, werkte de eenvoudige opzet van BvD. De publieke omroep haalde heel wat toeren uit in een poging om te concurreren.

BvD werd geboren in de tweede regeerperiode van het paarse kabinet toen de interesse voor het politieke debat minimaal was en er nooit een minister aftrad wegens gemaakte fouten. In dat politieke doodtij heeft bij Barend & Van Dorp het debat vaak gespetterd tussen de meest uiteenlopende gasten. Serieuze onderwerpen worden afgewisseld met luchtige intermezzo’s, de enige manier waarop het voor de kijker op zo’n laat tijdstip is vol te houden.

Ook niet-experts praten mee en er ontstaat wel eens wrijving. Debat als confrontatie tussen deskundigheid en burgerlijk dilettantisme is de bron van de politiek en van de democratie. Een kiezer gaat stemmen als hij niet arrogant wordt afgeblaft door knappe regenten maar in zijn zorgen au sérieux wordt genomen, ook al zijn die ongenuanceerd verwoord.

Vooral afgelopen herfst, toen de paarse partijen op een zekere verkiezingsoverwinning meenden af te koersen, alsof het Centraal Planbureau het had uitgerekend, functioneerde Barend & Van Dorp als breekijzer. De socioloog Kees Schuyt schreef toen in zijn Volkskrant-column dat er bij Barend & Van Dorp meer debat was dan in de Tweede Kamer. Toenmalig Kamerlid Rob van Gijzel doorbrak in BvD de ijzeren fractiediscipline van de Pvda over de bouwfraude. Minister Jan Pronk zei dat hij het eigenlijk niet eens was geweest met de bombardementen op Afghanistan. Uitspraken die de Kamer weer tot leven wekten. Politici komen graag om aan tafel hun standpunten uit te leggen en mee te praten over andere onderwerpen die aan de orde komen.

Om half elf brengen de presentatoren met hun gasten het opmerkelijke nieuws van die dag, soms geïllustreerd met beelden, een onderdeel waar veel kijkers op afstemmen. Door de onderlinge kritiek van de presentatoren blijft het programma in balans. Er heerst aangename spanning tussen de populistische oprispingen van de clowneske Jan Mulder, de journalistiek ingestelde vragen van de nerveuze nieuwsjager Frits Barend en de vaderlijk ingestelde Henk van Dorp. Ze wijzen elkaar publiekelijk terecht op een manier die bij geen enkel ander programma wordt aangedurfd. Je moet elkaar goed kennen om dat zomaar voor de camera te doen. Het maakt de live gemaakte fouten, grofheden of onterechte aanvallen verteerbaar voor de kijker. Zijn protest wordt meteen vertaald door een van de drie aanwezigen. Dat is uniek.

De gast Boudewijn Büch is met zijn historische anekdotes en commentaren nog nooit zo goed in vorm geweest als in dit programma. De redactie van BvD is nieuwsgevoelig. Nu eens praat een correspondent per satelliet mee, dan weer komt RTL’s politieke verslaggever Frits Wester uit Den Haag. Met gevoel voor ritme zijn muzikale intermezzo’s ingepland, van opkomende of reeds lang bekende groepen. De eerste spraakmakende aflevering van Big Brother werd gepersifleerd door de wederwaardigheden in Villa Muis.

De formule van BvD, journalistiek met elementen van show, verveelt minder snel dan een showprogramma waarin ook wat journalistiek wordt gemixt. Als de vragen nieuwsgierig genoeg blijven, komt de inhoud vanzelf, aangeboden door de mensen die op de bewuste dag het nieuws bepalen. De jury hoopt nog jaren te kunnen blijven kijken.