Voor het eerst in de geschiedenis van de Zilveren Reissmicrofoon is niet een persoon, programma of omroep, maar een productiemaatschappij genomineerd. Eén van de oprichtsters is Marlies Cordia, die al in 1988 deze prijs won, maar dit keer is zij niet alleen, maar de volledige cast en crew van de laatste producties genomineerd. Al tien jaar lang maakt het bedrijf zowel originele hoorspelen zoals ‘De moker’ én radiobewerkingen van boeken als ‘Komt een vrouw bij de dokter’, ‘Mama Tandori’ en dit voorjaar nog ‘Bonita Avenue’.

Overwegend goede scripts en een moderne mix van geluid, muziek en topacteurs zorgen voor bijna constante kwaliteit. Met een eigentijdse stijl zonder grindpaden en piepende deuren weten deze ambachtslieden het mooie genre van het hoorspel bíjna in hun eentje levend te houden. Zelfs jongeren knopen dankzij de diverse podcasts en luisterboeken het verloren gewaande radiodrama weer met veel plezier in de oren.

Het hoorspeltijdslot op Radio 1 is sinds januari weliswaar ‘gepromoveerd’ van kwart voor één ’s nachts naar middernacht, maar het is nu nog slechts één maal per week. Daar zou binnen de NPO nog eens een keer naar gekeken mogen worden. Ook zou de jury iets meer eigen verhalen en iets minder ‘veilige’ adaptaties van bestsellers nog wel willen aanmoedigen. Hopelijk zijn de luistercijfers in de nacht daar nog net niet heilig genoeg  voor. Aan de levendige producties van de Hoorspelfabriek zou het in elk geval niet hoeven liggen.

De combinatie van de scherpte, ervaring en humor van Timur Perlin, met het schaamteloze plezier en deonbevangenheid van Rámon Verkoeijen is een schot in de roos in het weekend op 3FM. De enorme liefde voor muziek en creativiteit zoals bij deze jongens is bij meer programma’s op de zender te horen, maar in tegenstelling tot sommige andere shows wordt de vrolijkheid bij Open Radio nooit onnodig ‘plat’. Geen afzeikradio, maar ‘plaagradio’. Daarbij is Timur een goed interviewer, die tijdens invalbeurten op Radio 1 in het verleden al heeft bewezen ook capaciteiten buiten het dj-vak te bezitten. Rámon heeft zich van een sidekick ontwikkeld tot de perfecte wederhelft van een radioduo. Dat hij recent een uitstapje naar tv maakte om met een 3FM-collega een kitscherige versie van Geer & Goor te maken zullen we hem maar even vergeven.

Met rubrieken als ‘ Flirt je Stijf’ en ‘Mama Appelsap’ heeft het programma zichzelf op de kaart gezet. Veel mensen denken dat in de Lambada écht gezongen wordt over een ‘zebra-hondje’ en Bob Marly het in Could you be loved had over ‘theezakjes’. Het is bijna een nieuwe volkssport geworden en ‘Mama Appalsap’ verdient een plekje in de Van Dale. Enige vernieuwingen in het programma zou de jury nog wel aanmoedigen. Geef het programma nog net íets meer ‘vlees op de botten’ en de toekomstige opvolgers voor ochtend-jocks Giel Beelen, of misschien wel voor Edwin Evers, lijken gevonden. Geheel terecht mogen Timur en Ramon op 3FM al regelmatig invallen op dit geliefde radiotijdstip.

De jury van de Zilveren Reissmicrofoon krabt zich weleens achter de oren en vraagt zich hardop af: die Edwin Evers, die hébben we toch allang een Zilveren Reissmicrofoon gegeven? Je zou het wel verwachten. Evers is in veel huiskamers, auto’s en kantoortuinen een klinkende naam, inmiddels misschien bekender dan veel van de B-sterren die hij zo vakkundig persifleert. Maar Evers Staat Op mag dan wel appelleren aan het ouderwetse Dik Voormekaar-gevoel, het 538-programma is een radiofonische allround-productie. Elke aflevering is een kleine sociale gebeurtenis.

De uitgebalanceerde rolverdeling tussen de verschillende sidekicks en andere aanschuivers, van rechts-kritisch tot links-poëtisch, maakt dat Edwin zonder enige pretentie of sterallure de drager kan zijn van de centrale rol. Evers Staat Op is hierdoor misschien wel het meest Nederlandse radioprogramma. Dat uitte zich ook dit jaar weer tijdens sportevenementen, denk aan de Olympische locatie-uitzendingen en de onvermijdelijke WK-hit. Dit seizoen heeft Edwin zich verder bekwaamd in het actuele ontbijtinterview. Mede daardoor heeft hij het bestbeluisterde ochtendprogramma van Nederland.

Bij veel radioluisteraars heeft de aanstekelijke herkenbaarheid van het programma nog altijd niet geleid tot sleetsheid. Daarom dichten ingewijden Evers inmiddels magische krachten toe. Radionestor Jeroen van Inkel stelde dat de dj-markt hopeloos vastzit en dat dit door Edwin Evers persoonlijk komt. En Sky Radio liet zelfs weten dat ze zouden overwegen om met dj´s te gaan werken – als ze Edwin Evers maar konden krijgen. Dat zal voorlopig niet gebeuren, want Evers tekende onlangs voor drie jaar bij. Voorlopig blijft Evers dus zitten – op 538.

Foto: RTL Late Night-presentator Humberto Tan legde telefonisch contact met Edwin, die aanvankelijk niet wilde geloven dat hem de vakprijs was toegekend. ”Oh shit, is dat vandaag”, reageerde Edwin. Eenmaal op de speaker kreeg Edwin groot applaus van het publiek. De winnaar van de Zilveren Reissmicrofoon liet weten er stil van te zijn. Hij zei superblij met de prijs en het juryrapport te zijn. Foto: Wim Kluvers

Toen we een maand geleden lieten weten dat we een Zilveren Reissmicrofoon, een prijs voor een heel radio-oeuvre, hadden toegekend aan Clairy Polak, waren er mensen die het niet begrepen. Clairy Polak? Die is toch van de televisie? Ja, ook wel radio gedaan, maar ze werd natuurlijk pas echt bekend toen ze voor de televisie ging werken.

Dat moge zo zijn, maar de jury die de Reissmicrofoons uitreikt aan de beste radioprestaties, houdt zich toch liever vast aan het feit dat Clairy Polak ook in haar televisiejaren altijd heeft volgehouden dat ze toch het meest hield van de radio. Televisie heeft meer impact, wilde ze dan wel toegeven, en dat is natuurlijk altijd aardig voor de journalist die voor dat medium werkt. Maar wat haar aan de televisie bleef storen, waren de uiterlijkheden die daar zo’n belangrijke rol bij speelden. Wat je áán had, hoe je haar zat. Terwijl de radio vaak sneller kon zijn en puur op de inhoud gericht. Een gesprek onder vier ogen kon op de radio ècht een gesprek onder vier ogen zijn. En daarin glorieerde ze vaak.

Clairy Polak begon haar carrière halverwege de jaren tachtig op de kleine redactie van de Uitkrant in Amsterdam. In 1988 verhuisde ze naar de radiodienst van de VARA, waar ze eerst bureauredacteur was, daarna verslaggever en vanaf 1992 presentator van het programma De Editie. Vervolgens presenteerde ze zeven jaar lang het Radio 1 Journaal, om terug te keren naar de VARA voor de presentatie van het culturele programma Ophef & Vertier. En ook toen al was ze alert, goed geïnformeerd, geestig, met een monkelend soort ironie, wars van prietpraat en aangenaam direct als dat nodig was. Toen kwam de VARA haar halen om televisie te gaan maken. Aanvankelijk nogal tegen haar zin, maar allengs vanzelfsprekender – met een Sonja Barend Award als welverdiend hoogtepunt. Maar het is typerend voor Clairy Polak dat ze tenslotte toch weer met groot genoegen naar de radio terugkeerde, ditmaal bij de AVRO op Radio 4 met ‘De klassieken’. Tot de hoogmogenden vonden dat ze niet genoeg luisteraars trok.

Deze Ere-Zilveren Reissmicrofoon valt zodoende samen met haar ongewenste afwezigheid op de radio. De jury heeft echter besloten zich daar niets van aan te trekken. Laat dit gezegd zijn: de radio mist op het ogenblik een vaste waarde, en die vaste waarde is Clairy Polak.

De Nipkowschijf-uitreiking wordt mogelijk gemaakt door onze sponsors